Spotkanie we Wrocławiu

W dniu 02.04.2014 r. w Klubie Myśli Społeczno-Politycznej „Dialog” we Wrocławiu odbyło się wydarzenie poświęcone relacjom polskim w kontekście położenia geopolitycznego Polski pomiędzy dwoma mocarstwami: Niemcami i Rosją. Spotkanie uświęciła delegacja Polonii Syberyjskiej na czele z dr Sergiuszem Leończykiem¹.

Pierwszy ciekawy wykład, wygłoszony przez dr Roberta Żurka²  dotyczył „Pojednania Polsko- Niemieckiego”. Przedstawione zostały decyzje hierarchów kościoła katolickiego w Polsce, wychodzące z gestami pojednania po doświadczeniach II Wojny Światowej. Słynne już dziś powiedzenie: wybaczamy i prosimy o wybaczenie³  spotkało się z chłodnym przyjęciem biskupów kościoła katolickiego w Niemczech. Dr Żurek postawił tezę, że trudne przyjęcie gestu pojednania mogło być związane z obawami przed akceptacją takich działań ze strony prostej ludności niemieckiej czujących sentyment do utraconych ziem zachodniej Polski na podstawie porozumienia w Jałcie.

Został podany też przykład głęboko chrześcijańskiej postawy. Tym razem zaprezentowała go młodzież ewangelików niemieckich. Mianowicie w geście przyjęcia odpowiedzialności za zbrodnie z czasów wojny, postanowili oni pokazać skruchę i pragnienie pewnego utożsamienia się z ofiarami zbrodni hitlerowskich. Czego wyrazem była pielgrzymka od Zgorzelca do Obozu Koncentracyjnego w Oświęcimiu. Pielgrzymujący zdali się całkowicie na los i akceptację spotkanych po drodze ludzi, którzy gotowi byli przyjąć z otwartymi ramionami pielgrzymów, udzielając im dachu nad głową oraz posiłków.

Druga część spotkania dotyczyła nie mniej trudnych losów Polaków za wschodnią granicą. Znane losy zesłańców nie zawsze miały tylko negatywny wydźwięk. Polscy zesłańcy na Syberii stanowili początek nowej kultur przywiezionej z „zachodu” i do dziś spostrzegani są niejednokrotnie, jako zarzewie obecnej inteligencji na południu Syberii.

Dowiedzieć się tego mogliśmy z prezentacji dr Artioma Czernyszewa pt. „Inteligencja polskiego pochodzenia w guberni jenisejskiej w drugiej połowie XIX i na początku XX w.”

Obok dotychczas głównego trendu przedstawiającego martyrologię narodu polskiego na zesłaniach, został przedstawiony zupełnie nowy punkt widzenia. Mianowicie, dają się zauważyć pozytywne aspekty obecności Polaków na Syberii. Zesłańcy, wśród których byli i lekarze i inżynierowie i księża, dzielili się swoją wiedzą wśród miejscowych i stali się przykładem nowych wartości kulturowych i duchowych, dotychczas nieznanych na „nieludzkiej ziemi”.

Znane są też przypadki dobrowolnego osadnictwa i poszukiwania lepszego życia w głębi Syberii. Świadectwem takiego życia może się pochwalić Witold Górnicki, który w wieku 19 lat pieszo postanowił odnaleźć ojca- zesłańca na Syberii. Jego podróż trwała 2 lata. Po skończonym wyroku ojciec powrócił do Polski, a syn został i ożenił się z miejscową dziewczyną. Mieli razem 17 dzieci.

Do dziś potomkowie Polaków spostrzegani są bardzo pozytywnie w południowej Syberii. Z o wiele większą sympatią mówi się o nich i myśli, niż o przedstawicielach innych narodów.

Z tej perspektywy, wkład Polonii Syberyjskiej, zarówno w rozwój kultury syberyjskiej, jak i kultywowania tradycji polskości za granicami kraju, stanowczo wyróżnia się pozytywnie na tle aktywności Polonii mieszkającej w innych krajach.

Sebastian Madej

www.dlugowieczni.pl

¹Dr Sergiusz Leończyk jest działaczem polonijnym w Abakanie, prezesem Komisji Propagandowej z Federalnej Polskiej Narodowo-Kulturalnej Autonomii „Kongres Polaków w Rosji”. Obecnie – adiunkt Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach.

 ²Dr Robert Żurek jest dyrektorem oddziału Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu.

 ³Dosłowne brzmienie: „udzielamy przebaczenia i prosimy o nie” pochodzi z listu biskupów polskich do biskupów niemieckich podpisanego 18 listopada 1965 r. Inicjatorem listu był arcybiskup wrocławski, Bolesław Kominek.