O polskim kinie w dalekim syberyjskim Jenisejsku

Udział w tegorocznych IX Targach Sierpniowych w Jenisejsku był niezwykle interesujący. Tak się stało, że rok Kultury Polskiej w Rosji zbiegł się z rocznicą urodzin znanego polskiego reżysera Krzysztofa Zanussiego! Powstał pomysł na nietypową wystawę. Jej specyficzny (nawet trochę zarozumiały) scenariusz pragnął wdrożenia. On - o KINO!

    2 sierpnia przygotowano urządzenia kinowe i wideo. Bardzo pomogło nam w tym Muzeum Krajoznawcze. 

Ponieważ po dziesięcioletniej przerwie wiosną 2014 roku w Jenisejsku znów pojawiło się kino, zadaniem naszej kino-wystawy było:

- zapoznać mieszkańców i gości miasta z kinematografią polską;

- opowiedzieć o tym, jaką rolę odgrywało kino dla mieszkańców miasta w latach 1940-tych, 1960-tych, 1980-tych.

    W środku dużego namiotu turystycznego urządziliśmy rzutnik i ekran, za pomocą których od godziny 11.00 do 16.00 odbywały się pokazy filmów znakomitego reżysera Krzysztofa Zanussiego: "Rok spokojnego słońca", "Życie rodzinne", "Cwał". Natomiast na banerze umieszczono polskie plakaty z jego najlepszych filmów! Rozmowa o wzajemnym wpływie obu kultur była bardzo interesująca. Specjalnie zestawione Portfolio zawierało informację o liczbie kin, archiwów filmowych, realizacji dochodów od kina w mieście i rejonie w XX wieku.

   Aby bardziej zainteresować ludzi ustawiliśmy dwa słupy ogłoszeniowe. Na jednym został umieszczony materiał o konstruktorze i wynalazcy paleografu (1884) i pierwszej kamery filmowej – o Polaku Kazimierzu Prószyńskim. To było intelektualnym odkryciem dla wszystkich zwiedzających. Według źródeł, pierwsze kino w Jenisejsku pojawiło się dopiero w 1910 roku. Goście z wielkim zainteresowaniem oglądali stare (z lat 1920-tych.) plakaty muzealne o pokazach filmowych w kinie  "Saturn". Informacje potrzebne? Owszem!

      A jak moi rodacy oglądali polskie kino? W różnych okresach w ZSRR prowadzono zróżnicowaną politykę wobec kinematografii polskiej. Filmy znakomitych reżyserów, takich jak A. Wajda, W. Has, J. Hoffman, K. Kieślowski, J. Machulski pojawiały się na Syberii. Nawet udało się nam odnaleźć potwierdzenie tych faktów. Nie trzeba zapominać również o takich polsko-radzieckich projektach filmowych jak "Akademia Pana Kleksa", "Przygody Bolka i Lolka", „Zapamiętaj imię swoje” i innych. Starsze osoby interesowały się różnymi eksponatami. A wśród nich były pożółkłe, z pęknięciami zdjęcia aktorów radzieckich pochodzenia polskiego: W. Dworzeckiego, M.Gluzskiego, A.Bielawskiego, L.Celikowskiej.

     Natomiast główną była opowieść o twórczości Krzysztofa Zanussiego i jego pokazach teatralnych na scenach rosyjskich teatrów.

     Jeśli mowa o nagraniu filmów, warto w tym wziąć udział! Dlatego dawaliśmy ludziom kamerę, klaps, megafon ręczny, płytę. Jeśli próbujesz nagrać film, to o kim (lub o czym)?

     I nasze improwizowane kino samo odpowiedziało na to pytanie - o znakomitych wydarzeniach z historii polsko-rosyjskiej w XIX wieku, o zesłańcach polskich do naszego miasta:

- o Pawle Majewskim. Wielu gości Targów było zdumienych, gdy usłyszeli, że ten człowiek tłumaczył na język polski dzieła Niekrasowa i Czernyszewkiego, Dobrolubowa i Kolcowa;

- o Maksymilianie Marksie, który umieścił na Placu Katedralnym w Jenisejsku zegary słoneczne, a za swoje obserwacje meteorologiczne otrzymał medal Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego.

- o Tomaszu Chudzińskim – twórcy jenisejskiego "Związku żołnierek".

- o Gustawie Szpecie – niezwykłym naukowcu.

    Co więcej, w historii Jenisejska znane są nazwiska T.-K. Charczenko (Jastrzębska), L. Cholewińskiej, lekarki O. Podwysockiej i N. Żeromskiej!

    Ile filmów możemy nakręcić! Jeśli uważacie, że montaż filmowy naszego projektu udał się idealnie, to mylicie się.

    Ale pozytywne opinie gości Targów i te zdjęcia niech ukażą prawdziwy wysiłek ...

    Chciałabym podziękować utalentowanemu Giennadijowi Osincewowi! Ukłon - mistrzom studio Tatianie Wybornowej i Larysie Ariefiewej! Jestem bardzo wdzięczna A. i J. Dubowym, L. Kuchlewskiej, Aleksandrowi M., Ludmile Z., Panu Władysławowi, Pani Albinie, Pani Tatianie, Oldze K., Neli K. za dobre uczynki i życzenia.

TAKIE JEST NASZE KINO!!!...

Marina Łysakowska

Nasz „Chronograf” mieścił się równolegle do rzeki Jenisej.

Autor zdjęć T. Uszenina (Jasicka)