Karta Polaka nie jest popularna wśród Polonii rosyjskiej

Liczba obywateli rosyjskich spełniających ustawowe warunki, aby otrzymać Kartę Polaka jest bardzo trudna do oszacowania, jednak zgodnie z danymi spisu powszechnego z 2010 r., narodowość polską zadeklarowało 47 125 osób.

Sporą grupę kandydatów stanowią także osoby, których korzenie są jedynie częściowo polskie, np. jeden z dziadków lub dwoje pradziadków było Polakami. Ale ogromne odległości do konsulatów, nieznajomość języka polskiego i niesprzyjająca sytuacja polityczna - wszystko to sprawia, że przez sześć lat o wydanie Karty Polaka ubiegało się w Rosji zaledwie 3,7 tys. rodaków, czyli mniej niż na Litwie.

Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie otrzymało z placówek informacji o negatywnych reakcjach władz Federacji Rosyjskiej w stosunku do posiadaczy Karty Polaka - podkreśla biuro rzecznika MSZ. Z informacji polskiego MSZ wynika nawet, że w ostatnich miesiącach liczba obywateli FR polskiego pochodzenia zainteresowanych otrzymaniem Karty Polaka nieznacznie wzrosła.

MSZ wskazuje, że najważniejszą przeszkodą w otrzymaniu Karty Polaka nadal pozostaje brak znajomości bądź niewystarczająca znajomość języka polskiego. Sporym utrudnieniem dla wielu potencjalnych kandydatów jest także konieczność przedstawienia dokumentów potwierdzających polskie pochodzenie lub obywatelstwo przodków.

Przez całe dziesięciolecia powszechne było zjawisko „administracyjnej” zmiany narodowości, a także ukrywania narodowości polskiej z uwagi na bezpieczeństwo własne oraz bliskich. Z informacji MSZ wynika, że problemem są także duże odległości do konsulatów, jednak - podkreśla - wpływ tego czynnika udaje się ograniczać dzięki organizacji spotkań z konsulami poza siedzibą urzędu.

Najwięcej wniosków wpłynęło do urzędów konsularnych na Białorusi - 63 tys., na Ukrainie - 60 tys., a na Litwie 6 tys. Według danych polskiego MSZ od 29 marca 2008 roku, gdy weszła życie Ustawa o Karcie Polaka, w krajach dawnego Związku Radzieckiego ubiegało się o nią 140 tys. rodaków.

Dokument ten potwierdza przynależność do narodu polskiego. Karta Polaka adresowana jest do osób, które z prawnego punktu widzenia są cudzoziemcami, ale tylko dlatego, że zostali przesiedleni bądź znaleźli się poza Polską z powodu zmiany granic.

Przyznawana jest osobom polskiego pochodzenia żyjącym w 15 krajach powstałych lub odrodzonych po rozpadzie ZSRR. Umożliwia m.in. refundację wizy, dostęp do polskich szkół i uczelni, a także podejmowanie pracy i prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce. Od 1 maja, kiedy weszła w życie nowelizacja Ustawy o cudzoziemcach, dokument ten stał się też podstawą do uzyskania karty stałego pobytu w Polsce, ułatwiając drogę do polskiego obywatelstwa.

Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” szacuje, że w Federacji Rosyjskiej żyje 300 tys. Polaków. Skąd więc tak małe zainteresowanie Kartą Polaka? Prezes Kongresu Polaków w Rosji Halina Subotowicz-Romanowa tłumaczy, że wymogiem koniecznym do uzyskania tego dokumentu jest znajomość języka polskiego, a ta wśród naszych rodaków jest niewystarczająca.

- Jedna z głównych przyczyn to znajomość języka polskiego. Jeszcze jedna przyczyna to odległości do placówek konsularnych. Dla osób mieszkających daleko dwukrotny przyjazd - dla złożenia i odebrania dokumentu - stanowi poważny problem – powiedziała Polskiej Agencji Prasowej Subotowicz-Romanowa.

Zauważyła, że od pewnego czasu spada liczba wniosków. - Ci, którzy chcieli dostać Kartę Polaka, już ją uzyskali. Osoby, które otrzymały dokument, aktywnie korzystają z przywilejów, jaki on daje – zapewniła. -Korzysta przede wszystkim młodzież, która chce studiować w Polsce, bo Karta Polaka potwierdza ich polskie pochodzenie, a jak już dostaną się na studia, daje im ubezpieczenie zdrowotne.

Nieoficjalnie w Kongresie Polaków w Rosji korespondent PAP usłyszał, że spadek zainteresowania otrzymaniem Karty Polaka wynika też z sytuacji politycznej w Rosji, w tym przyjęcia ustaw o "agentach zagranicznych" i podwójnym obywatelstwie.

- Niektórzy są zaniepokojeni, czy przypadkiem nie podpadają pod ustawę o podwójnym obywatelstwie; zastanawiają się, czy nie powinni zgłosić w urzędach, że mają Kartę Polaka - przekazał rozmówca PAP.

Na mocy obowiązującej w Rosji od 4 sierpnia ustawy należy zgłaszać Federalnej Służbie Migracyjnej (FMS) uzyskanie obywatelstwa innego państwa, a ukrywanie tego faktu zagrożone jest odpowiedzialnością karną. Natomiast zgodnie z ustawą uchwaloną w 2012 roku z inicjatywy Kremla organizacje, które otrzymują pieniądze z zagranicy i uczestniczą w życiu politycznym kraju, muszą wystąpić do Ministerstwa Sprawiedliwości o wpisanie do rejestru "agentów zagranicznych". Ustawa nie definiuje, co to znaczy "uczestnictwo w życiu politycznym", a z badań socjologicznych wynika, że w Rosji określenie "zagraniczny agent" kojarzy się negatywnie, ze szpiegostwem.

Tymczasem otrzymanie Karty Polaka nie oznacza przyznania obywatelstwa polskiego czy prawa do osiedlania się na terytorium RP ani prawa przekraczania bez wizy granic Polski. Posiadaczowi tego dokumentu przysługują uprawnienia wynikające z ustawy o Karcie Polaka uchwalonej przez Sejm 7 września 2007 roku. Może on bez opłat otrzymać wizę pobytową długoterminową uprawniającą do wielokrotnego przekraczania granicy RP; może podejmować w Polsce legalną pracę bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę; może prowadzić w Polsce działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy; może w Polsce korzystać z bezpłatnego systemu oświaty; może w stanach nagłych korzystać w Polsce z bezpłatnej opieki zdrowotnej na takich samych zasadach jak obywatele polscy; może bezpłatnie zwiedzać muzea państwowe w Polsce; może w pierwszej kolejności ubiegać się o środki finansowe z budżetu państwa polskiego lub z budżetu samorządów gmin w Polsce przeznaczone na wspieranie Polaków za granicą.

Kongres Polaków w Rosji to największa organizacja polonijna w tym kraju. Działa od 1992 roku. Zrzesza 48 organizacji regionalnych. Do najaktywniejszych należą te w Abakanie, Jekaterynburgu, Irkucku, Krasnojarsku, Moskwie, Orenburgu, Permie, Petersburgu, Saratowie, Smoleńsku, Tomsku, Tiumeniu i Ułan-Ude.

Źródło: Wizyt.net