Dla upamiętnienia tej rocznicy 2 listopada 2016 r. o godzinie 12-00 Archiwum PAN zaprosił do Pałacu Staszica w Warszawie na obchody 150 rocznicy urodzin słynnego badacza Ajnów.
Bronisław Piłsudski, brat wielkiego Marszałka Józefa Piłsudskiego "Za udział w spisku mającym na celu zamach na cara Aleksandra III” skazany został przez władze rosyjskie na karę śmierci, zamienioną później na 15 lat katorgi. Przebywając na zesłaniu na Sachalinie - wyspie na Oceanie Spokojnym zwanej Wyspą Katorżników - zainteresował się kulturą rdzennej ludności.
Jako naukowiec samouk badał życie, język, obyczaje i tradycje ginących plemion - Ajnów, Niwchów i Oroków. Dzięki jego pracy można było stworzyć podstawę ważnych badań etnologicznych i językowych.
Przebywając z przerwami w Zakopanem (w latach 1906-1914), zaangażował się w prowadzenie badań nad folklorem Podtatrza. W tym celu powołał Sekcję Ludoznawczą przy Towarzystwie Tatrzańskim (1911 r.). Wniósł również wkład w rozwój Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem. Juliusz Zborowski, wieloletni dyrektor tej placówki, widział w Bronisławie Piłsudskim pierwszego na Podhalu nowoczesnego etnografa, wybitnego muzealnika i pioniera badań etnograficznych prowadzonych na Podhalu i dla Podhala.
O wszystkim tym można było się dowiedzieć na sesji naukowej organizowanej w PAN. Spotkanie zostało otwarte przez kierowniczkę Archiwum PAN dr hab. Hannę Krajewską. Dalej referat Profesora Antoniego Kuczyńskiego z Wrocławia nt. „Bronisław Piłsudski ‒ dzieje zesłania i recepcja jego badań nad tubylcami Sachalinu” odczytała dr Joanna Arwaniti. O syberyjskich wątkach badań B. Piłsudskiego w swoim referacie „Bronisław Piłsudski na Dalekim Wschodzie” powiedział profesor Zbigniew Wójcik z Instytutu Historii Nauki PAN. Natomiast o Ajnach i wielkim wkładzie badacza w ich opisywaniu powiedziała profesor Iwona Arabas ( Instytut Historii Nauki PAN).
O dwóch portretach Bronisława Piłsudskiego w Sulejówku opowiedział Roman Olkowski z Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.
Na zakończenie sesji dr Joanna Szady i Mateusz Zawadzki z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego przedstawili ciekawy projekt internetowy Wirtualny szlak „Śladami Bronisława Piłsudskiego” oraz został zaprezentowany fragment filmu dokumentalnego „Orzeł i Chryzantema – Ostatni z rodu”, reż. Jacek Wan, dziennikarz Nippon TV.
Spotkaniu towarzyszyła wystawa przygotowana przez Archiwum PAN w Warszawie „Bronisław Piłsudski, polski badacz Syberii”.
Red.
„Orzeł i Chryzantema – Ostatni z rodu”, reż. Jacek Wan. Film dokumentalny o Bronisławie Piłsudskim.
Bohaterem filmu jest Bronisław Piłsudski, starszy brat marszałka Józefa Piłsudskiego, i jego wnuk Kazuyoshi Kimura, który dopiero w 1984 roku dowiedział się, że jego dziadkiem był słynny polski naukowiec. Twórca filmu towarzyszy Kazuoshiemu Kimurze w podroży do Matsuyamy i Nagasaki, jaką odbywa on w poszukiwaniu śladów działalności swojego dziadka. Produkcja TVP.