Minusińskie muzeum krajoznawcze (rok założenia – 1876) im. N.M.Martjanowa łączy bardzo ścisła historyczna więź z Polakami i Polską. Założyciel muzeum Mikołaj Michajłowicz Martjanow urodził się w Wileńskiej guberni i jego matka była Polką. W różnych okresach historii z muzeum współpracowali Polacy, mieszkający w Minusińsku – N.Wojciechowski, W.Korzeniewski, W.Nikitska, J.Kochanowski, A.Stankiewicz, A.Rzeszczewski, D.Przygodzki i inni. Byli oni pracownikami muzeum, dostarczali do niego różne przedmioty, kolekcje, uczestniczyli w opisywaniu i katologizacji eksponatów. W. Święcicki prowadził obserwacje metereologiczne od sierpnia 1883 do marca 1884 r., wyniki jego pracy były opublikowane w gazecie "Sibir". M.Stojanowski od 1887 r. kierował stacją metereologiczną przy muzeum, zestawił diagramy klimatu Minusińskiego Kraju. W.Nikitska przygotowała zielniki flory Południowego Jeniseju. E.Rużycki i A.Kondratowicz ekspedycję na Ujbatski step i dostarczyli muzeum węgiel kamienny z uroczyska ''Czarny Jar''. N.Wojciechowski był członkiem komitetu muzeum. Dyrektor muzeum Mikołaj Martjanow przy pomocy E.P.Kuzniecowej przebywał w 1896 r. w Królestwie Polskim, w Warszawie. Muzeum współpracowało z botanikiem Janczewskim z Krakowa, który opracował roślinność minusińskiej flory oraz z profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego Julianem Talko-Hryncewiczem, założycielem Troicko-Sawskiego muzeum. Zoolog z Sankt-Petersburga N.Warpachowski opracował ryby i wysłał do biblioteki muzeum swoje opracowania. Biblioteka naukowa muzeum została otwarta w 1878 roku i ma obecnie ponad 100 000 pozycji. Wśród nich literatura polska – około 2000 pozycji. Książki i czasopisma w języku polskim biblioteka otrzymała od różnych osób, od naukowych towarzystw. Zesłaniec polityczny G.Krzyżanowski podarował bibliotece muzeum ponad 40 książek. Prace towarzystw naukowych wysyłano z Uniwersytetu Warszawskiego. Znaczną część polskiej literatury otrzymano od J.T.Sawienkowa, który w latach 1900-1907 pracował w Warszawie, później był minusińskiego muzeum (w latach 1908-1911). Wśród tych książek pierwsze paryskie wydania Mickiewicza, książki z początku XIX wieku. Dział polskiej literatury wymagał konserwacji. Większa część dzieł jest poważnie zniszczona.Dzięki pomocy Fundacji ''Polskiej Kultury'' z Warszawy ta restauracja stała się możliwa i muzeum przygotowuje wystawę odnowionego zabytkowego polskiego księgozbioru.
Ludmiła Jermołajewa, dyrektor muzeum im. Mikołaja Martjanowa w Minusińsku
- muzeum im.N.M.Martjanowa, pocz.XX w. / Rodzina Wojciechowskich
Polskie groby na cmentarzu w Minusińsku