4/2004 (28): Nauczanie języka polskiego w Tiumeniu

Od momentu powstania Tiumeńskiego Obwodowego Centrum Oświaty i Kultury Polskiej "Latarnik" w roku 1993 Polonia tiumeńska ściśle powiązala odrodzenie, podtrzymywanie i umacnianie kultury polskiej i poczucia tożsamości narodowej w swoim gronie z krzewieniem języka polskiego.

Z tej przyczyny od razu po rejestracji Centrum powstały dwie grupy dorosłych i dzieci, w których na podstawie podręczników H.Metery, D.Wasilewskiej i S.Karolaka dwa razy w tygodniu odbywały się zajęcia języka polskiego, którego uczył prezes Centrum Henryk Fiel, a potem i wiceprezes Sergiusz Fiel. Od 1996 r. "Latarnik" dysponuje dużą powierzchnią ponad 100 metrów kwadratowych, w której zaistniały muzeum "Polacy w Kraju Tiumeńskim", gdzie w tej chwili zgromadzono prawie 4000 eksponatów, biblioteka polska licząca 3000 woluminów, wideoteka (około 200 kaset), fonoteka (blisko 150 kaset) i sala wykładowa z tablicą i sprzętem audiowizualnym. Od tamtej pory można mówić o nauczaniu języka polskiego jako takiego, ale również tradycji ludowej, geografii, literatury i historii Polski i Polaków na Syberii coraz więcej po polsku i mniej po rosyjsku na podstawie nie tylko podręczników, ale i książek różnego rodzaju, kaset z programami edukacyjnymi, słowników komputerowych, przewodników multimedialnych, oryginalnych przedmiotów kultury materialnej Polonii syberyjskiej, wystawionych we własnym muzeum.

Niestety mimo tego, że stosunki z Kościołem rzymskokatolickim w obwodzie tiumeńskim układają się nieźle i "Latarnik" przyczynił się w znacznym stopniu do zwrotu budynku kościelnego w Tiumeniu i odtworzeniu dziejów parafii rzymskokatolickich w guberni tobolskiej liczyć na współpracę z księżmi i siostrami zakonnymi w dziedzinie prowadzenia działalności edukacyjnej nie mogliśmy i nie możemy, ponieważ oni nie uważają to za swój obowiązek. Księża z Polski odprawiają mszę w języku rosyjskim w czterech kościołach w jednym domu modlitewnym, w imprezach oświatowo-kulturalnych, chociaż biorą udział, ale zachowują sie biernie.

Dlatego duże znaczenie w podniesieniu poziomu nauczania języka polskiego odgrywa ścisły kontakt z Krajem i Konsulatem RP w Moskwie. Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" i jej oddzialy zaopatrują szkoły polonijne w sprzęt, podręczniki, kasety audio i wideo, stroje ludowe oraz organizują kolonie, językowe szkoły letnie, warsztaty dla nauczycieli, choreografów i chórmistrzów. Także działalność edukacyjną wspiera Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie", "Oświata Polska za granicą", Fundacja Pomocy Szkołom Polskim na Wschodzie im T. Goniewicza. Bardzo pożyteczną jest współpraca z organizacjami polonijnymi w Rosji (zjazdy, konkursy, festiwale, narady, konferencje naukowe i oświatowe) i krajach zagranicznych.

Od trzech lat w szkółce sobotnio-niedzielnej, działającej przy "Latarniku" uczniowie pobierają naukę w pięciu grupach po dwie godziny tygodniowo wg pięcioletniego programu.

Przez ostatnie 5 lat przez szkółkę przewinęło się prawie 220 uczniów. W tej chwili do nich należą wszyscy tancerze wzorowego zespołu tańca polskiego "Karuzela" (kier. E. Goleniecka), który co roku zdobywa tytuł laureatów w konkursach miejskich, obwodowych i republikańskich, jak również i młodzież, tańcząca w zespole "Lubawy" (kier. D. Trusznikow), wokaliści choru polskiej pieśni "Latarnicy" (kier. N. Bielawska) i zespolów wokalnych "Wieśniacy", "Latarki", "Promyki" (zespół mieści się w Jałutorowsku – 75 km. od Tiumenia, kier. J. Więgłowska). Uczęszcza na zajęcia szkółki recytatorzy i aktorzy teatru lalek "Pacynka" i inni tiumeńczycy o polskim rodowodzie.

Na razie tylko jedna absolwentka naszej szkółki wyraziła chęć studiować w Polsce. Obecnie ona jest na piątym roku studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim. Chór i zespół "Karuzela" miały występy w Łomży, Augustowie i Białymstoku. W Tiumeniu przy "Latarniku" funkcjonuje jeden z czterech w Rosji centrów recytatorskich, współpracujących z Podlaskim Oddziałem Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" w Białymstoku. W tym roku jedenaścioro dzieci skorzystały z warsztatów recytatorskich w tym mieście. Przez dwa lata wzięcia udziału w Międzynarodowych Konkursach recytatorskich w Białymstoku reprezentantki "Latarnika" zdobywały trzecią nagrodę i specjalną nagrodę Jury za interpretację.

Nauczanie języka polskiego w gronie polonijnym odbywa się piąty rok w Iszymiu. Miasto to ma 70 tys. mieszkańców i znajduje sie o 300 km. na południe od Tiumenia. Język polski wykłada nauczycielka z Polski – Dorota Kuzowińska. Ogólna liczba jej uczniów wynosi 88 osób. Pani Dorota opiekuje się także uczniami w centrach rejonowych niedaleko Iszymia – w Kazańskoje i Gołyszmanowo. Młodzież polonijna z Iszymia i Kazańskoje bierze udział we wszystkich imprezach "Latarnika".

Wzięcia udziału w Dniach Kultury Polskiej w obwodzie tiumeńskim, obchody świąt państwowych i religijnych, dat jubileuszowych wybitnych Polaków, jak również uczestnictwo w innych imprezach oświatowo-kulturalnych "Latarnika", coraz częste wyjazdy do Polski: na konferencje, warsztaty, konkursy, kolonie, pobyty edukacyjne wymagają od tiumeńskich Polonusów dobrej znajomości języka polskiego i doskonalenia wiedzy o kraju przodków.

Do najważniejszych problemów, rozwiązanie których wpłynęło by niewątpliwie na poziom nauczania języka polskiego wśród Polonii tiumeńskiej należą: lepsze wyposażenie szkolnych ośrodków w obwodzie tiumeńskim w sprzęt techniczny, przede wszystkim komputerowym anteny satelitarne, zaopatrzenie bibliotek w odpowiednie grupom wiekowym podręczniki w ilości wystarczającej, organizacja kursów metodycznych poza granicami Rosji (na Białorusi, Litwie lub gdzie indziej) w celu zapoznania sie z doświadczeniami tamtejszych nauczycieli, możliwość dostawać pisma dla nauczycieli, wydawane w Polsce, na Białorusi i Litwie, ewentualne powołanie w Rosji gazety czy czasopisma dla nauczycieli, kontynuowanie działalności Letnich Szkół Kultury i Języka Polskiego dla dzieci i młodzieży polonijnej zarówno w Polsce jak i w Rosji.

Sergiusz FIEL

Adres korespondencyjny Tiumeńskiego Obwodowego Centrum Oświaty i Kultury Polskiej "Latarnik": post box. 2008, 625048 Tiumeń, tel/fax (3452) 75 93 92.

Sergiusz Fiel z córką Wiktorią

< powrót