3/2004 (27): Moskwa: Doroczna narada prezesów organizacji terenowych Kongresu Polaków w Rosji i III Międzynarodowa Konferencja Oświatowa

Moskwa: Doroczna narada prezesów organizacji terenowych Kongresu Polaków w Rosji i III Międzynarodowa Konferencja Oświatowa

Polacy na bezkresnych obszarach Federacji

W dniach 6-7 listopada br. w Moskwie odbyla się doroczna narada prezesów organizacji terenowych Kongresu Polaków w Rosji, która w tym roku zostala połączona z kursem metodycznym i III Międzynarodową Konferencją Oświatową "Aktualny stan i perspektywy oświaty polonijnej w Rosji". Kurs i konferencję, przeznaczoną dla nauczycieli szkół polonijnych europejskiej części Federacji Rosyjskiej przeprowadziła profesor Joanna Wójtowicz, dyrektor Polonijnego Centrum Nauczycielskiego w Lublinie. We wszystkich tych spotkaniach uczestniczyło 60 osób.

Otwierając obrady konferencji Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny RP w FR Stefan Meller, podkreślił rolę Polski, kultury i języka polskiego po wejściu Polski do Unii Europejskiej i podziękował rosyjskiej Polonii za promowanie języka i kultury polskiej na bezkresnych obszarach Federacji Rosyjskiej.

Problem integracji młodzieży

W swoim obszernym referacie prezes Kongresu Polaków w Rosji Halina Subotowicz-Romanow uznała za niezbędne zacieśnienie kontaktów z Ministerstwem ds. Narodowościowych oraz z Ministerstwem Oświaty i Szkolnictwa Wyższego FR w celu zwiększenia pomocy dla szkół polonijnych i ośrodków oświatowo-kulturalnych. Prezes KPR za podstawowy problem uznała niedostateczne dofinansowanie przez władze państwowe i lokalne Federacji Rosyjskiej działalności oświatowo-kulturalnej organizacji polonijnych, wynagrodzenia nauczycieli języka polskiego oraz brak pomieszczeń dla potrzeb oświatowo-kulturalnych. Zasygnalizowany został też problem integracji młodzieży pochodzenia polskiego, dla rozwiązania którego zaproponowano zakładanie kółek młodzieżowych, organizowanie zlotów młodzieży, prowadzenie szkół letnich oraz organizacje olimpiad języka polskiego w ośrodkach regionalnych, wyłaniających uczestników finału ogólnorosyjskiego.

Pani Prezes podziękowała instytucjom wspierającym oświatę polską w Rosji. Polonijnemu Centrum Nauczycielskiemu, które organizuje kursy dla nauczycieli polonijnych nie tylko w Polsce oraz od 5 lat prowadzi takie kursy w Moskwie (dla europejskiej części) i Abakanie (dla części azjatyckiej), Centralnemu Ośrodkowi Doskonalenia Nauczycieli w Warszawie za skierowanie w tym roku 23 nauczycieli języka polskiego z Polski do szkół polonijnych w Rosji. Stale wspierają szkoły polonijne Stowarzyszenie "Wspólnota Polska", Fundacjia "Pomoc Polakom na Wschodzie", Fundacja "Oświata Polska za granicą". Od dwóch lat młodzież polonijna studiująca w Rosji została objęta systemem stypendialnym przez Fundację "Semper Polonia". Istnieje także możliwość studiowania w Polsce dzięki stypendiom rządowym.

Pani Prezes podkreśliła, że okres represji i wynaradawiania na ogromną skalę spowodował rusyfikację Polaków w Rosji i tych strat już nie da się odrobić. Oświata jest najważniejszym zadaniem organizacji polonijnych Kongresu Polaków w Rosji.

Zwróciła uwagę na zagrożenie jakim jest dla Polaków w Rosji zerwanie więzi z językiem polskim i polską kulturą bo powoduje to wynarodowienie. Tak rozumianej asymilacji jesteśmy przeciwni. Jesteśmy za integracją, która zakłada włączenie się w tok życia społeczeństwa tego kraju, ale z zachowaniem więzi duchowych i kulturowych z Macierzą, z zachowaniem poczucia świadomości etnicznej. Musimy dążyć do dwujęzyczności w wychowaniu dzieci i młodzieży zarówno w rodzinie jak i w szkołach polonijnych. Ogromną rolę ma tu do odegrania rodzina. Należy pamiętać, że dwujęzyczność nie jest cechą stałą, nabytą na całe życie. Jest raczej procesem dynamicznym i bez ciągłej pracy w tym kierunku może dojść do utraty jednego z języków. Celem oświaty polonijnej jest: wpojenie dzieciom wartości polskich przez pielęgnowanie tradycji narodowych i kultury; przygotowanie dzieci i młodzieży do zajęcia silnej pozycji w społeczeństwie kraju zamieszkania, aby młody człowiek był świadom polskich korzeni i powiązań z kulturą polską; należy szukać w nauczaniu w szkołach polonijnych czynników motywujących młodzież do nauki języka polskiego (np. możliwość zatrudniania z językiem polskim lub prowadzenie biznesu z firmami z Polski); nawiązywać wymianę między szkołami w Rosji i Polsce (szkoły partnerskie), co stworzy dodatkową motywację do nauki języka polskiego.

"Kraj-Polonia..." i "Śnieg"

W drugiej części konferencji pt. "Kraj-Polonia: wypracowanie polityki oświatowej w stosunku do Polonii oraz współpraca stowarzyszeń polonijnych z instytucjami i organizacjami po wejściu Polski do UE" uczestnicy dyskutowali nad problemami nurtującymi oswiatę polonijną i sposobami ich rozwiązywania.

Uczestnicy wnioskowali o założenie Polonijnego Centrum Metodycznego w Moskwie i jego oddziałów w dużych ośrodkach terenowych, nawiązaniu współpracy z ośrodkami oświatowymi w Polsce w celu wymiany młodzieży. Wiele wniosków dotyczyło działań Ministerstwa Edukacji i Sportu RP.

Nauczyciele i prezesi apelowali też o zwiększenie liczby miejsc dla młodzieży polonijnej na wyższych uczelniach w Polsce z poszerzeniem spektrum dostępnych kierunków studiów. Za niezbędne uznano podpisanie w roku 2005 dwustronnej umowy między Rządami RP i FR z uwzględnieniem wymiany nauczycieli i naukowców oraz wzajemnego uznawania dyplomów wyższych uczelni i stopni naukowych.

Po zakończeniu konferencji uczestnicy obejrzeli spektakl Teatru Polskiego w Moskwie pt. "Śnieg" wg. Stanisława Przybyszewskiego.

Sprawozdania Przewodniczących Komisji Kongresu Polaków w Rosji.

7 listopada odbyła się narada przewodniczących ośmiu Komisji Roboczych Kongresu, na którym składali oni sprawozdania z prac wykonanych w 2004 r.

Z inicjatywy Komisji Naukowej (przewodniczący prof. dr hab. B. Szostakowicz, Irkuck) w Irkucku w ramach Dni Kultury Polskiej w obwodzie irkuckim odbyło się międzynarodowe sympozjum naukowe nt. "Polonia na Syberii, w Rosji i świecie. Problemy badawcze". Przygotowane zostały do wydania materiały tej konferencji. W planach komisji naukowej jest wydanie opracowań dotyczących wkładu Polaków w kulturę i naukę Rosji, materiały badawcze na temat diaspory polskiej na Syberii. Niestety są trudności w ich publikacji wynikające z ograniczeń finansowych.

Komisja Propagandowa (przewodniczący S. Leończyk, Abakan) za zagadnienie kluczowe uznała szerokie informowanie o działalności Polonii z wykorzystaniem Internetu. Zwrócono szczególną uwagę na ożywienie działalności terenowej prasy polonijnej wyróżniający się kwartalnik "Rodacy" – syberyjskie pismo Kongresu, wydawane w Abakanie. Proponowano, aby w następnym roku pismo wychodziło jako ogólnokongresowe pismo Polaków w Rosji.

Referując działalność Komisji Óswiatowej A. Guziejewa z Tomska zwróciła uwagę na konieczność kształcenia własnej nauczycielskiej kadry polonijnej i racjonalne wykorzystanie polonijnych absolwentów polskich wyższych uczelni.

W ramach działalności oświatowej Kongresu odbyły się kursy metodologiczne dla nauczycieli w Moskwie i w Abakanie (29 listopada–5 grudnia). Komisja Współpracy z Kościołem (przewodniczący S. Dumin, Moskwa) zwróciła uwagę na konieczność wystąpienia do władz kościelnych z prośbą, aby nabożeństwa w parafiach polskich a także nauka religii odbywały się przede wszystkim w języku polskim a nie tylko rosyjskim.

Przedstawicielka Zarządu Krajowego Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" Irena Szyrkowiec odpowiadała na pytania uczestników narady dotyczące dalszej współpracy Stowarzyszenia z organizacjami Kongresu Polaków w Rosji.

Najwięcej sporów i prawdziwą dyskusję wywoła propozycja zorganizowania w Rosji Zjazdu Młodzieży Polonijnej (Komisja Młodzieżowa, przewodniczący Eugeniusz Superson, Mineralne Wody). Zaproponowano, aby zorganizować najpierw terenowe zjazdy młodzieżowe. Ale po to by skonsolidować młodzież z całej Rosji – największego kraju na świecie – trzeba znaleźć niebagatelną sumę pieniędzy i jak podkreśliła pani Irena Szyrkowiec zorganizowanie takiej imprezy już w przyszłym roku jest nierealnie. Padały różne propozycje miejsca zjazdu młodzieży w 2006 roku. Między innymi Obwód Kaliningradzki z uwagi na bliskość Polski, Sankt Petersburg z uwagi na swą atrakcyjność i wiele zabytków związanych z Polską jej historią i kulturą. Ciekawe były też propozycje organizacji Zjazdu nad Wołgą i Bajkałem. Natomiast prezes Halina Subutowicz-Romanowa zaproponowała Abakan i Chakasję, tam gdzie przepiękne góry, i rzeki i stepy. Decyzja na razie nie została podjęta.

Zaśpiewal chór Wojska Polskiego

Po zakończeniu narady prezesi i nauczyciele polonijni spotkali się na Mszy św. w kościele pw. Niepokalanego Poczęcia NMP. Po uroczystej mszy dla zebranych zaśpiewał reprezentacyjny chór Wojska Polskiego zaproszony specjalnie przez Konsulat RP w Moskwie. Następnie prezesi i nauczyciele zostali zaproszeni na koktajl do Ambasady RP. Podczas spotkania w ambasadzie Ambasador zasłużonym działaczom Polonii rosyjskiej wręczył nagrody państwowe RP.

Obrady w Moskwie zaszczycili swoją obecnością również Tomasz Klimański, konsul Generalny RP w Moskwie, Małgorzata Szniak, konsul RP ds. Polonii, Irena Szyrkowiec, przedstawicielka Stowarzyszenia "Wspólnota Polska", przedstawiciele wydziału oświaty Moskwy oraz reprezentantka "Domu niemieckiego" w Moskwie.

Sergiusz LEOŃCZYK

Na zdjęciach:

Podczas mszy św. w kościele pw. Niepokolanego Poczęcia NMP w Moskwie.

Ambasador Stefan Meller.

Prezes Kongresu Polaków w Rosji Halina Subotowicz-Romanow.

Podczas narady prezesów.

Spotkanie w Ambasadzie RP: od lewej Maria Starcewa (Perm), Wanda Sieliwanowska (Orenburg), Konsul Generalny RP Tomasz Klimański, Nina Moisiejenko (Tomsk), Janina Rykowska (Jarosławl).

Roma Jadzińska z Moskwy otrzymała Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

Od lewej Prof. Joanna Wójtowicz (Lublin), Violetta Mackiewicz (Moskwa), Jan Jankowski (Saratów), Aleksandra Guziejewa (Tomsk).

Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Moskwie.

Wiceprezes Kongresu Polaków w Rosji Sergiusz Fiel (Tiumeń).

Śpiewa reprezentacyjny chór Wojska Polskiego.

Prezes "Domu Polskiego" w Saratowie Jan Jankowski.

< powrót