3/2004 (27): "Biały Orzeł" w Kazaniu

W 2003 roku Towarzystwo Kultury Polskiej "Orzeł Biały" obchodziło swoje 10-lecie, Stowarzyszenie chcąc podsumować swoją działalność wydało niewielką dwujęzyczną książeczkę informującą o historii i dniu dzisiejszym kazańskiej Polonii.

Fragmenty najciekawszych opowiadań przedstawimy naszym czytelnikom.

Pani Neoniłła Markarian pisze historię powstania Towarzystwa.

W 1993 roku w Kazaniu dzięki staraniom dyrektora szkoły-liceum nr.5 zostało zarejestrowano Towarzystwo Kultury Polskiej "Orzeł Biały". Towarzystwo liczy 28 osób, Polaków i członków rodzin. Terenem działalności Towarzystwa jest przede wszystkim liceum nr 5, w którym uczniowie polskiego pochodzenia i uczniowie innych narodowości (blisko 300 uczniów) uczą się języka polskiego w klasach 2-11.

Oprócz tego przy Towarzystwie działa także szkółka niedzielna. Nauczyciele języka polskiego raz w tygodniu prowadzą lekcje języka polskiego dla Polaków i wszystkich chętnych. Z tego widać, że nauczanie języka jest dominuje w działalności Towarzystwa.

"Orzeł Biały" brał także czynny udział w sprawie uzyskania kościoła dla społeczności polskiej, która niebawem będzie pomyślnie rozwiązana. Ta kwestia znalazła już oddźwięk w miejscowej prasie. Kościół będzie zbudowany w tysiąclecie Kazania w centrum miasta. Członkowie Towarzystwa i uczniowie liceum nr 5 nadal opiekują się grobami Polaków na Arskim Cmentarzu i troszczą się o zachowanie polskiej części cmentarza. Ciągle podtrzymywane są kontakty z naukowcami Uniwersytetu Kazańskiego, którzy badają historyczne losy Polaków w Kazańskim kraju. Profesor Uniwersytetu J.Gryszyn jest częstym gościem posiedzeń Towarzystwa i informuje zawsze o swoich nowych pracach. Historia kazańskiej Polonii jest zadziwiająca. Polska inteligencja, znajdując się na zesłaniu w XIX wieku, nigdy nie wyrzekła się swego pochodzenia, i co więcej, swoją myślą i wiedzą służyła rozwojowi rosyjskiej nauki i kultury. Kazań jako centrum myśli naukowej zasłynął wysokim poziomem na przykład, w dziedzinie orientalistyki. Nie było to sprawą przypadku, że Adam Mickiewicz wpisał się do albumu swego wileńskiego kolegi Jana Wiernikowskiego:

Żegnaj mi, Parnaski bracie,
I ty w kraju, i za krajem!
Ależ i w kazańskiej chacie
Nie bądź hultajem.
Poglądaj na Wschód, co tobie wytknięty
Jak szermierzowi olimpijska meta,
Tam ci zabłysną perły, dyamenty,
Tam ci wileńska zagaśnie kometa.

Dowodem przejawu solidarnościowego było to, że znany lingwista Baudouin de Courtenay spośród rosyjskich uniwersytetów wybrał na swe miejsce pracy daleki Kazań, gdzie pracowali jego Rodacy, naukowcy-zesłańcy. Baudouin de Courtenay uczony, człowiek o nadzwyczajnych cechach charakteru i wspaniałej postawie społecznej skutecznie bronił praw mniejszości narodowych, kiedy mieszkał w Rosji. Od 1925 roku zamieszkał już w Warszawie i, a propos, wystawił swoją kandydaturę na prezydenta Polski.

Postrewolucyjna epoka niewątpliwie była dramatem dla Rosjan, jak i dla Polaków w Związku Radzieckim. Spowodowała ona rozpad więzi rodzinnych i przyczyniła się do niweczenia pamięci narodowej. Starsze pokolenie, chroniąc swoje dzieci i wnuki, nie zawsze dążylo do wychowywania w polskości. Brak tradycji i tego obywatelskiego waloru, mimo późniejszych objawów tolerancji we współczesnym społeczeństwie, jest jedną z przyczyn trudności aktywizacji Polonii.

Ale na szczęście są też tacy, którzy nie stracili chęci działania. Pięknym przykładem jest Pani Neoniłła Markarian dr filologii, która po ukończeniu Uniwersytetu Lwowskiego wyszła za mąż i wyjechała do Kazania, gdzie obecnie wykłada na Uniwersytecie Kazańskim i także jest nauczycielką polskiego w liceum nr 5.

Aktywnie uczestniczy też w życiu Towarzystwa "Orzeł Biały". Wnuczka pani Neoniłły – Śnieżana, poszła w jej ślady. Skończyła filologię na Uniwersytecie Kazańskim i również uczy dzieci polskiego. 7 listopada podczas przyjęcia w Ambasadzie RP w Moskwie z rąk Ambasadora Stefana Mellera Pani Neoniłła Markarian otrzymała Medal Komisji Edukacji Narodowej.

Życzymy Pani Nile dalszych sukcesów w nauczaniu dzieci i młodzieży języka polskiego oraz zdrowia i ciągle tego optymizmu, którym jest ona zawsze przepełniona.

Red.

< powrót