3/2005 (31): Pozostała pamięć

W programie obchodów 5-lecia odrodzenia życia polonijnego na ziemi minusińskiej znalazły swoje miejsce i imprezy jubileuszowe w Karatuzskoje – oddziale „Polonii Minusińska”, 10 tys. miejscowości położonej o 100 km. od Minusińska w głębokiej tajdze.

Spotkanie polonijne które odbyło się 29 maja w Karatuzskoje było na najwyższym poziomie – głowa (starosta) rejonu Estończyk Władimir Saar przywitał gości: Prezesa „Polonii” Republiki Chakasji dr Sergiusza Leończyka, Prezesa „Polonii Minusińska” Olgę Temperową, przedstawicieli Polonii z Abakanu i Minusińska oraz ekipę telewizji Chakasji. Władimir Saar podziękował Polsce i Polonii za zaangażowanie w życiu kulturalnym dalekiego rejonu i podkreślił, że kontakty z Polską – a to wyjazdy na kolonii polonijne, warsztaty i Festiwale folklorystyczne (zorganizowane przez Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”) dają dobry przykład dla innych narodowości. W rejonie oprócz Rosjan, Ukraińców i Polaków są Estończycy (dwie wioski) oraz Łotyszy.

Po oficjalnym spotkaniu Władimir Saar zaprosił gości do muzeum krajoznawczego, gdzie została otwarta nowa polska ekspozycja.

Najważniejszym stało spotkanie z Polonią w pomieszczeniu szkółki polonijnej, która mieści się w ścianach biblioteki rejonowej. Tam odbyła się prezentacja zbioru naukowego „Polacy w Kraju Przyjenisejskim” ( red. naukowy dr Sergiusz Leończyk) oraz rozmowa za „okrągłym stołem” z Polonusami.

Jednak najciekawszym stał wyjazd do już nieistniejącej Zaimki Polskiej (założona w 1910 przestała istnieć w 1974 r.) Zaimka Polska znajdowała się w 30 km. Od Karatuzkoje w stronę rejonu Jermakowskiego, który jest już forpostem na granicy z Tuwą a dalej już z Mongolią. Władzy rejonu specjalnie przygotowały drogę, którą już obecnie rzadko kto jeździ. Czekano na Konsula Generalnego z Irkucka, który niestety nie przyjechał na uroczystości.

Od wioski został tylko dobrze zachowany cmentarz, na który zawsze przed Trójcą (mimo że wielu już nie są katolikami) przyjeżdżają i pielęgnują groby zmarłych członków rodziny. I tym razem na wiadomość, że miejsce gdzie znajdowała się Zaimka Polska odwiedzą gości z Polski i Polonusi przyjechało kilka rodzin z rejonu Jermakowskiego, przyjechali przez górę. Razem zebrało się około 50 osób. Najpierw odwiedzili grób założyciela wioski (tekst na grobie po rosyjsku): „Tu znajdują się prochy Swiekatuna Jana Christoforycza 1870-1954 założyciela byłej Zaimki Polskiej 1910-1974. Przyjechał z Wilna”. Tylko to, że on przyjechał z Wilna mogą zrozumieć tylko Polacy, bo dla Rosjan to Wilnius.

Zaimka Polska to druga po Wilence w Kraju Krasnojarskim wioska przybyszy z Wileńszczyzny. Wilenka jednak jeszcze istnieje, natomiast Zaimka Polska już nie – został cmentarz i pamięć potomków.

Red.

W 1910 r. niedaleko od kozackiej osady Karatuzskiej osiedliły się pierwsze rodziny polskie z Litwy – Świekatunowie i Makasiowie, po ich przesiedleniu wioskę zazwyczaj nazywano Zaimek Polski. Była mieszkanka wsi Maria Zienkowiec wspomina: „Nasza rodzina w 1910 r. wyjechała z Polski na Litwę, jednak tam było żyć jeszcze gorzej i w 1912 r. mój dziadek Wincenty Makaś z żoną Zosią i czworgiem dzieci wyjechali na Syberię, ponieważ mówiono im, że ziemi tam dużo. Jechali końmi prawie dwa lata. Moja mama urodziła się w drodze. Przywieźli ją zaszytą w poduszkę, ażeby nie zmarzła. Przyjechali najpierw do wsi Razjezżeńskiej i tam im poradzili osiedlić się tutaj”. W 1916 r. we wsi mieszkało już 402 osoby. W wiosce Zaimka Polska przed wojną była szkoła polska. Natomiast w latach 50-tych nauczanie było wyłącznie w j.rosyjskim. Władze celowo sprowadziły wioskę do przyznania nieperspektywicznej, żeby na zawsze zamknąć sprawę narodową.

< powrót