2/2005 (30): SYBERYJSKI KRAKOWIAK

HISTORIA ZESPOŁU

"Syberyjski Krakowiak" powstał w listopadzie, 1997 r. Była to niewielka grupa złożona z dzieci i kierownika zespołu Julii Skidan. Od trzech lat w Abakanie działała wtedy Szkoła Języka i Kultury Polskiej w Centrum Dziecięcej Twórczości, ale brakowało dzieciom lekcji tańca i śpiewu.

W pierwszym miesiącu działalności przygotowano już kilka polskich tańców - poloneza, mazura, krakowiaka. Pierwszym publicznym występem był koncert podczas Dni Kultury Polskiej w Chakasji pod koniec listopada 1997 r. Wśród gości na widowni był konsul d/s Polonii II Sekretarz Ambasady RP w Moskwie Piotr Turzański. To był dopiero początek. Na swej drodze początkowo zespół "Syberyjski krakowiak" napotykał bardzo wiele trudności. Brakowało strojów ludowych, podkładu muzycznego, znajomości choreografii tańców z różnych regionów Polski. Dzięki pomocy Krakowskiego Oddziału Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" w Krakowie i osobiście Pani Dyrektor Krystyny Gąsowskiej zespół posiada teraz kilka oryginalnych strojów krakowskich, buty, nagrania muzyki ludowej. Warto także zaznaczyć, iż miejski wydział edukacji przydzielił opłacony etat choreografa w ramach zajęć Szkoły Języka i Kultury Polskiej w Centrum Dziecięcej Twórczości.

1998 rok był jubileuszowym, obchodzono rocznicę urodzin wielkiego polskiego poety, Adama Mickiewicza. Zespół przygotował specjalny program poświęcony poezji Mickiewicza i zwyczajom tej epoki.

Adam Mickiewicz, Aleksander Puszkin, George Sand i inni bohaterowie czytali wiersze, goście balu tańczyli poloneza, mazura, walca, śpiewali pieśni epoki romantyzmu.

Zespół "Syberyjski Krakowiak" od 1998 roku był uczestnikiem wszystkich uroczystości odbywających się w Szkole Kultury i Języka Polskiego w Abakanie. Niejednokrotnie brał udział w festiwalach kulturalnych, konkursach tanecznych miasta Abakan i Republiki Chakasji. Od samego początku włączał się w życie kulturalne Republiki Chakasji. Występował wśród skupisk potomków Polaków w Znamience, Szuszeńskoje, a także w Minusińsku na terenie Krasnojarskiego Kraju.

W 1999 r. została zorganizowana taneczna grupa dla dorosłych. Obecnie w skład zespołu wchodzą trzy grupy:

- pierwsza grupa to dzieci w wieku od 5 do 7 lat,

- druga grupa to dzieci i młodzież w wieku od 8 do 15 lat,

- trzecia grupa skupia młodzież starszą, tą powyżej 16 lat oraz dorosłych do 50 roku życia.

W Abakanie "Syberyjski krakowiak" jest jedynym tanecznym zespołem mieszanym.

Co roku zespół przygotowuje nowy program na republikański Festiwal "Słowiański Bazar" - jest to święto kultury słowiańskiej. Impreza ta odbywa się zazwyczaj w Chakasji pod koniec maja. Tradycją już stał się coroczny występ zespołu pod koniec lata na święcie miasta stolicy Chakasji - Abakanu. Specjalne na tę okazję przygotowano w 1999 r. polski obrzęd pożegnania lata - święto plonów, czyli tradycyjne polskie "Dożynki".

W Boże Narodzenie zawsze inscenizowane są obrzędy ludowe z tańcami i kolędami. Wszyscy członkowie zespołu doskonale zdają sobie sprawę, że dla Polaków na Syberii, ważne jest zachowanie i odrodzenie ludowych zwyczajów.

Najbardziej twórczym rokiem dla zespołu był rok 2000. W lipcu grupa dzieci z zespołu brała udział w Międzynarodowym Festiwalu Polonijnych Dziecięcych Zespołów Folklorystycznych. Festiwal odbywał się w pięknym mieście Iwoniczu Zdroju. Dzieci wykonywały tańce z regionu krakowskiego i kaszubskiego, po raz pierwszy tańczyły wraz z zespołami z Kanady, Węgier, Czech, Litwy, Łotwy. Dzieci także brały udział w zajęciach studium choreograficznego w Rzeszowie.

W sierpniu 2000 r. grupa dorosła "Syberyjskiego krakowiaka" wzięła udział w Dniach Kultury Syberyjskiej zorganizowanych przez Łomżyński Oddział Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" i Rząd Republiki Chakasji. "Syberyjski krakowiak" w liczbie 16 tancerze i 4 śpiewaków wchodził w skład 73-osobowej grupy reprezentującej Chakasję - zespoły chakaskie "Ulgier", "Czas hanat", "Ajłanys" oraz wokalny zespół polonijny "Czerwone Jagody" z pobliskiego Minusińska. Warto dodać, iż zespół ten założony przez prezes Stowarzyszenia "Polonia Minusińska" (Minusińsk znajduje się 18 km. od Abakanu, ale administracyjnie podlega do Kraju Krasnojarskiego) Olgę Tiemierową w roku 1999 jest zaprzyjaźniony z "Syberyjskim krakowiakiem". Przepiękne głosy "Czerwonych Jagód" dodają dodatkowej atrakcji wspólnym koncertom. Występy syberyjskich gości oglądał Białystok, Łomża, Ostrołęka, Wyszków i Ciechanowiec. Echem owych występów były artykuły - pisała polska prasa. Zainteresowanie pracą i występami sybiraków bardzo wzruszyło samych członków zespołu. To dodaje sił i chęci do dalszej pracy. Wracając do Abakanu przez Moskwę zespół "Syberyjski Krakowiak" wziął udział razem z innymi zespołami z Chakasji w koncercie na scenie ulicznej na górze Pokłonnej w centrum Moskwy. Koncert ten odbył się w ramach obchodów miasta Moskwy. Kiedy ogłoszono, że na scenie występuje rodzinny polski zespół z dalekiej Chakasji to tłumy widzów na pewno byli zszokowani, że na Syberii jeszcze są takie zespoły mniejszości polskiej.

W 2001 roku, w dniach od 27 września do 4 listopada odbył się Festiwal Kultury Polskiej Południowej Syberii w Kańsku. Oficjalne jego otwarcie miało miejsce w Abakanie a zakończenie w Karatuzskoje. W festiwalu znacząco swój udział zaakcentował "Syberyjski krakowiak", który zaprezentował się w tańcach krakowskich, rzeszowskich, kurpiowskich i kaszubskich. Polonijna publiczność Kańska, miejsca położonego 400 km. na północ od Abakanu, po raz pierwszy podziwiała na scenie szkoły muzycznej zespół z Abakanu.

Co rok zespół poszerza swój repertuar. W roku 2002 "Syberyjski krakowiak" już wykonuje tańce ze wschodniej Małopolski, Kaszub, Rzeszowszczyzny, z regionu przeworskiego, kurpiowskiego oraz z Beskidu Śląskiego. Wiele strojów regionalnych zostało wykonanych rękoma członków zespołu przy pomocy w zakupie ze strony Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" z Warszawy. Cała ta praca pomaga czuć się cząsteczką Polski na dalekiej Syberii.

Jesienią 2001 roku powstała nowa, dziecięca grupa taneczna "Słoneczko" działająca wspólnie z "Syberyjskim krakowiakiem", prowadzone przez Natalię Buszujewą.

W dniach 18 do 24 lipca 2002 roku w Rzeszowie odbył się XII Światowy Festiwal Zespołów Polonijnych, w którym wzięło udział 31 zespołów polonijnych z 14 krajów a wśród nich "Syberyjski krakowiak". Zespół zaprezentował się także mieszkańcom Sanoka, Leżajska, Iwonicza Zdrój, Sędziszowa, Dąbrowy Tarnowskiej podczas "Dni Polonijnych" organizowanych wspólnie z przez władze samorządowe tych miejscowości. Wszędzie występy syberyjskich krakowiaków wzbudzały aplauz. Widzowie niejednokrotnie podkreślali walory zespołu, a sami jego członkowie byli dumni ze swojego pochodzenia. Otwarcie mówili, że wśród potomków Polaków zesłanych na Syberię, na chakaskiej ziemi ważne jest, kim się jest, dlatego z pietyzmem należy zachowywać kulturę i zwyczaje kraju swoich ojców, pielęgnować polskość, mimo ogromnej odległości dzielącej od ziemi ojczystej i często ustawicznego braku pieniędzy na codzienną działalność. Zespół był beniaminkiem tego festiwalu, jednak od razu wzbudził uznanie.

Na festiwalu w Rzeszowie wystąpiło 27 syberyjskich krakowiaków, w tym 8 par tanecznych i grupa śpiewacza. Grupa ta stanowi trzon zespołu wokalnego "Radość", założonego w 2001 r. przez nauczycielkę muzyki w Szkole Polskiej w Abakanie Helenę Władimirową.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że rola rzeszowskiego festiwalu wykracza daleko poza Rzeszów i Polskę. Festiwal poruszył, bowiem środowiska polonijne a szczególnie młodzież kierując jej zainteresowanie na folklor i kulturę polską. Zainspirował powstanie nowych zespołów oraz organizację podobnych spotkań zespołów polonijnych w różnych kręgach polonijnych. W tym nurcie oczywiście mieści się abakański "Syberyjski krakowiak".

Takie spotkania integrują rozsianych po świecie rodaków, pozwalają na wzajemne poznanie i współpracę. Zespół w Rzeszowie nawiązał liczne znajomości, które pewnie zaowocują w niedalekiej przyszłości.

Po występach festiwalowych zespół został zaproszony do Wrocławia. Organizatorem koncertu we Wrocławiu stały dwie organizacje zrzeszające sybiraków - Związek Sybiraków III RP i Ogólnopolska Federacja Stowarzyszeń Sybirackich. Na koncert przyjechali ci, którzy byli deportowani podczas II wojny światowej do Syberii, Kazachstanu i północnej Rosji. Z wielkim wzruszeniem oni oglądali tańce wykonywane przez polonijną młodzież z tak dalekiej i jednocześnie bliskiej Syberii, ale szczególnie wzruszyły ich pieśni chakaskie - w tych orientalnych melodiach ożyło ich dzieciństwo i młodość spędzone w tej dalekiej krainie.

Jesienią 2002 roku zespół po raz kolejny wystąpił podczas "Dni Kultury Polskiej" w Chakasji i na południu Kraju Krasnojarskiego, które miały miejsce podczas III Kursokonferencji Nauczycieli Języka Polskiego. Dla "Syberyjskiego krakowiaka" był to ostatni występ pod kierunkiem Julii Skidan. Pod koniec października 2002 r. przeprowadziła się ona z przyczyn osobistych do Krasnojarska. Kierowanie zespołem powierzono Natalii Buszujewej. Natalia Buszujewa jest zawodowym choreografem. Ukończyła Abakański college muzyczny wydział choreografii, pracowała w przedszkolach i szkołach miasta. W lecie 2003 r. ukończyła kurs językowy "Polonikom" w Warszawie oraz kurs miesięczny I rok Studium Folklorystycznego dla Instruktorów Zespołów Polonijnych. Następnego lata Natalia uczestniczyła już w II roku Studium oraz ukończyła kursy językowe w Krakowie. Natalia Buszujewa przystąpiła do obowiązków kierownika zespołu w bardzo trudnych czasach. Spora część uczestników zostawiła zespół z powodów dla młodzieży zrozumiałych. Po ukończeniu szkoły jedni wyjechali na studia do Polski, drudzy zaś wyjechali na studia w inne miasta Rosji. Natalia jednak nie myślała wyłącznie o sprawach zespołu "Syberyjski krakowiak", przecież pod jej opieką były nowo powstałe zespoły polonijne "Gwiazdki" (dzieci w wieku 6-10 lat) i "Słoneczko" (10-14 lat). Taneczne kompozycje z zespołem "Gwiazdki" niejednokrotnie były nagradzane na miejskich konkursach tanecznych. W październiku 2003 r. zespół "Syberyjski Krakowiak" przedstawił publiczności podczas koncertu galowego Festiwalu Kultury Polonijnej w Południowej Syberii swoją nową kompozycję "Suitę z tańców lubelskich". To był prawdziwy sukces! Wesoła, barwna kompozycja złożona z polki lubelskiej, walczyka, oberka i popisowego macha. Tańce te zostały opracowane przez kierownika Studium Folklorystycznego w Lublinie Stanisława Leszczyńskiego, natomiast Natalia Buszujewa postarała się wybrać najładniejsze wśród wielu proponowanych tańców i ułożyć ciekawą kompozycję, gdzie tancerze nie tylko tańczą ale również i śpiewają. Barwność tej suicie dodają także przepiękne stroje lubelskie uszyte przy pomocy Stowarzyszenia "Wspólnota Polska". Z tą kompozycją oraz innymi tańcami zespół pojechał na I Regionalny Syberyjski Festiwal zespołów polonijnych w Krasnojarsku, organizatorem którego było Stowarzyszenie "Dom Polski" z Krasnojarska na czele z naszą byłą kierowniczką Julią Skidan. Festiwal ten odbywał 7-9 listopada 2003 r. i dał możliwość po raz pierwszy spotkać się razem zespołom polonijnym z Tomska, Irkucka, Tiumeniu, Abakanu i Żeleznogorska. Niestety w następnym roku takiego Festiwalu organizatorom nie udało się przeprowadzić.

Natalia Buszujewa według swego widzenia choreograficznego przerobiła wcześniej przez choreografa Julię Skidan ułożone kompozycję. Z czasem zespół znów powiększył swój skład. 4 grudnia 2004 r. odbył się koncert galowy Dni Kultury Polonijnej w ramach V konferencji metodycznej dla nauczycieli szkół polonijnych Syberii. Zespół "Syberyjski krakowiak" składający się z 3 grup wiekowych (starszej, średniej ("Słoneczko"), młodszej ("Gwiazdki") przedstawił widzom przepiękny polonez (8 par na 3 zmiany - razem 24 tancerze), podkładem muzycznym był polonez z filmu "Pan Tadeusz" Andrzeja Wajdy. "Krakowiak" - wizytówkę zespołu przedstawiła średnia grupa tancerze. Oprócz tańców regionu lubelskiego i kurpiowskiego, starsza grupa tancerzy przedstawiła kujawiak z oberkiem w barwnych łowickich strojach. Tutaj znów warto dodać, iż dzięki Stowarzyszeniu "Wspólnota Polska" udało się poszyć tak piękne stroje.]

W surowy klimatycznie styczeń, kiedy mrozy dochodziły -50, zespół nie prowadził prób. Jednak na początku lutego znów zebrała się starsza grupa, ażeby nagrać kasetę, która została wysłana do Rzeszowa do zakwalifikowania na XIII Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych w Rzeszowie. I już na początku marca dostajemy wiadomość, iż zespół został zakwalifikowany i jako jedyny będzie przedstawiał nie tylko Syberię, lecz całą Federację Rosyjską.

Sukcesów i nowych osiągnięć Ci Nasz "Syberyjski Krakowiak"!

Paweł STOLAROW

< powrót