1/2005 (29): Barwy Syberii...

Od redakcji albumu

Antoni Giza, Sergiusz Leończyk, Bolesław Włodarczyk. Barwy Syberii z daleka i bliska. Retrospekcje. Wydawnictwo Lena. Wrocław, 2004.

* * *

Powszechnie znane w społeczeństwie polskim pojęcie "sybirak" pojawiło się w 1928 roku wraz z powstaniem Związku Sybiraków, który po około 50-letniej przerwie spowodowanej wybuchem II wojny światowej i trwającym po niej politycznie niebycie państwowym Polski reaktywowano w 1989 roku. Związek Sybiraków został powołany z inicjatywy obywateli polskich pragnących upamiętnić losy rodaków wygnanych na obszary Syberii w okresie XVIII i XIX oraz na początku XX wieku. Organizacja z założenia skupiała zesłańców i ich potomków, a jej przewodnią ideą było dokumentowanie martyrologii narodu polskiego oraz niesienie pomocy żyjącym ofiarom rosyjskich prześladowań.

W początkowym, przypadającym na czasy II Rzeczypospolitej, okresie swej działalności związek skupiał wyłącznie osoby wywiezione na Syberię. W ten sposób zrodziło się obiegowe "kryterium geograficzne" tradycji sybirackiej. Reaktywowany w czasach III Rzeczypospolitej Związek Sybiraków objął swą opieką także osoby, które w wyniku deportacji stalinowskich lat 40. i 50. XX wieku znalazły się na zesłaniu nie tylko Syberii i w Kazachstanie, ale też w europejskiej części ZSRR. Od tej pory sybirakiem zaczęto nazywać obywatela polskiego, który ucierpiał od władz rosyjskich i radzieckich, przyjmując tym samym "kryterium polityczne".

Z inicjatywy części środowisk sybirackich, głównie na obszarze Pomorza Zachodniego, Dolnego Śląska, Warmii i Mazur oraz ziemi przemyskiej, doszło w 2000 roku do utworzenia i zarejestrowania autonomicznej odrębności Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Sybirackich, z siedzibą władz w Szczecinie.

Zarząd federacji, poza podstawowymi zadaniami statutowymi w ramach kultywowania sybirackiej tradycji, z dużą energią zajął się rozszerzeniem współpracy z organizacjami polonijnymi na Syberii w celu podjęcia wspólnych badań, dotyczących między innymi polskich domów dziecka rozmieszczonych na Syberii w latach II wojny światowej. Efektem działalności przedstawicieli federacji na tym odcinku, połączonej z podróżami naukowo-historycznymi do Irkucka, Abakanu, Milusińska, Tiumeniu i Tobolska, są materiały faktograficzne, które zespół redakcyjny pragnie przybliżyć w niniejszym albumie. Informacje geograficzno-historyczne o Syberii oraz retrospekcje świadków i uczestników omawianych w nim wydarzeń zostały splecone ze spojrzeniem bezstronnego obserwatora, obiektywnie oceniającego oszałamiające piękno Syberii bez politycznych skojarzeń.

Autorzy i zespół redakcyjny albumu szczególnie gorąco dziękują Prezes Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Sybirackich Pani Stefanii Myślickiej za twórczą inspirację i pomoc w przygotowaniu publikacji, a Czytelnikom życzą jak najlepszego jej odbioru i wyrażają nadzieję, że pozwoli im ona na poszerzenie dotychczasowej wiedzy w tej tematyce.

< powrót