KONFERENCJA O POLAKACH NA SYBERII

Na fot. Dariusz Piotr Bonisławski otwiera obrady konferencji

   17 grudnia 2019 roku w Domu Polonii im. profesora Andrzeja Stelmachowskiego w Warszawie odbyła się konferencja naukowa pt. "Polacy na Syberii od XIX do XXI w". Jej organizatorem było Centrum Wiedzy o Polonii Stowarzyszenia "Wspólnota Polska". Wśród licznych prelegentów, obok znanych naukowców zajmujących się tą tematyką, głos zabrali przedstawiciele młodego pokolenia badaczy.

    Obrady otworzył Dariusz Piotr Bonisławski - prezes Stowarzyszenia "Wspólnota Polska", który przedstawił zadania stojące przed Centrum oraz Stowarzyszeniem i ukazał dotychczas zrealizowane projekty badawcze i popularyzujące wiedzę o Polakach rozsianych na świecie. Po nim głos zabrał prof. dr hab. Zbigniew Wójcik przewodniczący Komisji Badań nad Historią Syberii Komitetu Historii Nauki i Techniki Polskiej Akademii Nauk. W swoim przemówieniu przedstawił ośrodki badawcze w Polsce, które pochylają się nad tematyką przewodnią konferencji, a dr Karolina Kondracka z PAN mówiła o polskich badaniach w Jakucji na przełomie XIX i XX w.

   W polskiej świadomości Syberia kojarzy się jako miejsce związane z martyrologią polskiego narodu w związku z licznymi zrywami niepodległościowymi, jakie podejmowali nasi przodkowie, aby zrzucić z siebie jarzmo niewoli. Mało jednak osób zdaje sobie sprawę, że Syberia stanowiła również miejsce dobrowolnego osadnictwa Polaków szukających tam szans na zrobienie kariery, majątku i stabilizację, co było praktycznie niemożliwe na ziemiach polskich zagarniętych przez Rosję.

Na fot. uczestnicy konferencji

    Wśród wyróżniających się referatów należy wspomnieć wystąpienie m.in. dr hab. prof. uczelni Sergiusza Leończyka (Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach), który przedstawił referat pt. "Dobrowolne osadnictwo Polaków na Syberię na przełomie XIX-XX w. włościanie, robotnicy, kolejarze, inteligencja". Na uwagę zwróciły dwa wystąpienia dr. Eugeniusza Siemionowa, reprezentującego Wschodnio-Syberyjski Państwowy Instytut Kultury w Ułan Ude pt. "Miejsce katorgi na Zabajkalu w XIX wieku" oraz "Działalność gospodarcza polskich zesłańców na Zabajkalu w drugiej połowie XIX wieku". O losach zesłańców mówili także dr hab. Jolanta Załęczny, Krzysztof Zabierek i Paweł Kosieradzki.

Na fot. uczestnicy konferencji

   W dalszych referatach poruszona została tematyka m.in. muzyki i folkloru polskiego na Syberii XIX-XXI w. (dr Artem Chernyshev - nauczyciel historii w XXXIX Liceum im. Lotnictwa Polskiego w Warszawie), kultury polskiej w Buriacji (Maria Iwanowa Honorowa Prezes Narodowo – Kulturalnej Autonomii Polaków "Nadzieja" w Ułan Ude), losów oraz liczebności polskich oddziałów wojskowych na Syberii (prof. dr. hab. Adam Dobroński i dr Jan Wiśniewski).

    Współczesne problemy dzisiejszej Polonii na Syberii wywołały dyskusję i to za przyczyną dwóch referatów studentek Instytutu Historii Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego Siedlcach – Svetlany Gorevej i Yany Kabardinej. Pani Svetlana, sama będąc najpierw uczennicą, a później wychowawczynią w szkole polonijnej w Abakanie przedstawiła referat z prezentacją dotyczącej 25-letniej działalności Szkoły w Abakanie. Od lat 90. XX w., gdy władze miejscowe wspierały oświatę polonijną do roku 2014, kiedy już tego wsparcia nie udzielano, zabrano etaty nauczycieli języka polskiego w Abakanie i polskiej wsi Znamienka, zakazano wykorzystywania pomieszczeń szkół i domów kultury w Abakanie. Z kolei Yana Kabardina przedstawiła losy odradzającej się parafii rzymsko-katolickiej w Abakanie. Tu władze miasta Abakanu udostępniły nieodpłatnie grunt do budowy kościoła, który był uroczyście poświęcony 14 lipca 2013 r.

Na fot. Halina Subotowicz-Romanowa

   Swoja obecnością konferencję zaszczycili: prezes Kongresu Polaków w Rosji Halina Subotowicz-Romanowa, prezydent Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych Tadeusz A. Pilat, dr Ewa Szydłowska i Marek Zieliński z Referatu Wschodniego Departamentu Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. Marek Zieliński wygłosił niezwykle interesujący referat dotyczący polityki państwa polskiego wobec Polaków na Syberii.

    Konferencja okazała się wspaniałym sposobem na ukazanie losów Polonii na terenie Syberii, z jednej strony czerpiąc z zasobów mało znanych historycznych kart naszej Ojczyzny związanych z Syberią, a z drugiej strony ukazując odradzające się po okresie komunizmu życie Polonii na Syberii. Wszystkich zainteresowanych tą tematyką zachęcamy do zapoznania się z publikacją pokonferencyjną, która ukaże się w najbliższych tygodniach.

  Przedsięwzięcie finansowane ze środków otrzymanych od Kancelarii Senatu w ramach sprawowania opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za granicą.