Dziady: grzeszny obrządek

W pierwszych dniach listopada neopoganie celebrują zwyczaj Dziadów. Zbierają się oni wówczas w specjalnie do tego obrzędu wyznaczonych miejscach i przywołują duchy zmarłych przodków.

Czasy Słowian i Bałtów

Obyczaj Dziadów, obchodzony był m.in. na ziemiach Słowian i Bałtów, rzecz jasna w czasach przedchrześcijańskich. Poganie wierzyli, że duchy zmarłych przodków nawiedzają w tym czasie swoje dawne domy i obejścia gospodarskie.

Zmarli posiadający żal w sercu, byli szczególnie złośliwi wobec swoich żywych bliskich. Zdarzało się że duchy te potrafiły całą noc tłuc się w kuchni lub w obejściu gospodarskim, wyrządzając przy okazji wiele szkód.

W celu obłaskawienia

Aby obłaskawić duchy zmarłych, w swoich domach żywi zastawiali stół przysmakami. Gusła te odprawiano również na cmentarzach. W różnych miejscach polskiego Pomorza lub na granicy z Białorusią, uczestnicy obrzędów Dziadów kładli na mogiły jedzenie lub wylewali na nie gorące napoje. Po takiej biesiadzie, przez jakiś czas, na grobie zmarłego przodka lub w domu nie można było wykonywać żadnych głośnych prac. Wszystko po to, aby nie naruszyć spokoju ducha, który w noce listopadowe miał błąkać się po świecie.

Słowiańskie Halloween

W Polsce wspomniane święto Dziadów, praktykują rodzimowiercy, którzy nazywają je często słowiańskim Halloween. Rzeczywiście, oba pogańskie święta łączą próby kontaktowania się z nieznanym światem zmarłych, co nieraz ma tragiczne skutki duchowe. Jeśli chodzi o pogańskie obrzędy Dziadów, jedno jest jasne: nie mogą w nich brać udziału chrześcijanie. Czynienie wróżb i wywoływanie duchów jest bowiem, uznane za grzech.

Dynia dla duchów

Na Pomorzu do dziś obchodzony jest wśród neopogan zwyczaj obdarowywania zmarłych dyniami. Sądzono bowiem, że właśnie duchy zmarłych uwielbiają smak dojrzałej dyni, których kilka niezjedzonych ziaren zabierają ze sobą na tamten świat. Z tym świętem związana jest także polska poezja, którą dla naszych czytelników przytoczymy.

...zimno, ciemno dookoła
jakiś duch pomocy wola
daj mu dyni ziaren sporo
i zaśpiewaj mu wesoło
niech od nas odejdzie zara
mgła otoczy go i para...

Ewa MICHAŁOWSKA-WALKIEWICZ

Projekt finansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2022


Redakcja strony: dr hab Sergiusz Leończyk, dr Artiom Czernyszew

"Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów".
Skontaktuj się z nami
Kliknij aby przeładować
Wymagane jest wypełnienie wszystkich pól oznaczonych gwiazdką *.

Organizacje