Rok 2004 – jubieleuszowy dla mieszkańców Tomska. Miasto obchodzi swoje 400-lecie. Tomska polonia uczciła tak doniosłe wydarzenie tradycyjnie obchodząc Dni kultury polskiej, które odbyły się 28-29 maja.
Najważniejszą imprezą stała się Międzynarodowa konferencja naukowa „400 lat razem. Polacy w historii i kulturze miasta Tomska”.
Otwarcie konferencji odbyło się w sali obrad tomskiej dumy obwodowej. Uczestników i gości powitał wiceprezydent miasta Aleksander Mielnikow. On podkreślił wkład diaspory polskiej w rozwój miasta i regionu i życzył dalszych sukcesów w badaniu historii polonii, rozwoju i rozpowrzechnieniu kultury polskiej oraz poszerzenia kontaktów z historyczną ojczyzną.
W adres konferencji nadszedł powitalny list od Związku Sybiraków RP, w którym wyrażono zadowolenie z działalności polonii tomskiej.
Tematyka obrad konferencji była dość szeroką. W referacie prezesa Narodowo-Kulturalnej Autonomii „Tomska Polonia” Aleksandra Frenowskiego były podsumowany wyniki działalności i przedstawione perspektywy dalszego rozwoju ruchu polonijnego w Tomsku. Prezes Zarządu Tomskiego Polskiego Narodowego Centrum „Orzeł Biały” Wasyl Chaniewicz w swoim referacie zaprezentował 400-letnie dzieje Polaków w Tomsku, podkreślając ich wkład w społeczne, naukowe i gospodarcze sfery życia Syberii. Referat o historii i dzisiejszym odrodzeniu oświaty polonijnej przedstawiła dziekan wydziału filologicznego Uniwersytetu Pedagogicznego w Tomsku Aleksandra Guziejewa. W swoim wystąpienie ona szczególnie zaznaczyła ogólne dla całej polonii rosyjskiej problemy dotyczący nauczania języka polskiego. Badania demograficzne dotyczące Polaków-katolików na podstawie danych syberyjskich archiwów zaprezentowała dr Tatjana Nadzieluk z Nowosybirska.
W drugim dniu konferencji wzieło udział ponad 40 osób.
28 maja mieszkańcy Tomska i gości wzięli udział w odsłonięciu i poświęcieniu pamiątkowego obelisku pamięci represjonowanych na ziemi tomskiej Polaków. Środki na to przyznał Związek Sybirakór RP w Warszawie. Na nim napis: „Pamięci Polaków ofiar stalinowskich represji na ziemi tomskiej w latach 1930-1956”. Po poświęceniu i składaniu wieńców uczestnicy wspominali o tragicznych losach swych rodzin tych czasów. Prawie każda rodzina polska na Syberii doznała stalinowskich represji.
W tym samym dniu w Tomsku otwarto dwie wystawy.Wystawa „ Żywot Jefrosinii Kersnowskiej” w muzeum historii represji politycznych opowiada o losach Polaków deportowanych w latach 40-ch do obwodu tomskiego. Wystawa dokumentów archiwalnych w muzeum dokumentacji historii najnowszej obwodu tomskiego przedstawiła historię Polaków w latach 20-30-tych XX w. Natomiast 29 maja otwarto wystawę „Rodziny polskie w historii miasta Tomska”, przygatowaną przez członków tomskiej polonii i pomocy muzeum historii miasta Tomska. Pomimo rodowodów były zaprezentowane stare portrety, albumy fotograficzne, przedmioty bytu, narzędzia. Podstawową część ekspozycji zajęli przedmioty i pamiątki rodzinne z rodzin Bieriezowskich, Guziejewych-Kamińskich, Chaniewiczów.
Natomiast w obwodowym centrum twórczości ludowej rozmieszczono było jeszcze trzy wystawy: rękodzieła artystów tomskiej polonii oraz wystawy fotograficzne Pawła Raczkowskiego i Ludmiły Malinowskiej połączone wspólnym tematem „Mój Tomsk”.
Zakończeniem Dni Kultury polskiej w Tomsku stał koncert galowy zespołów polonijnych w Domu Kultury „Awangard”. W koncercie wzięli udział zwyciężcy konkursa im F.Chopina (co roku odbywa się w Tomsku), zespół domrzystów (kier. I.Popowa), zespół „Jutrzenka” (kier. T.Irchina), zespół „Dzwoneczki” ze szkoły nr 16 (kier. L.Suzdalska), zespół „Uśmiech” szkoły muzycznej nr 1. Uczniowie szkoły nr 4 przedstawili inscenizację w języku polskim „Na stroganie” (kier. E.Stepanow). Podczas tego koncertu zostali wyróżnieni zwyciężcy pierwszej olimpiady języka polskiego wśród ucznów szkół podstawowych i średnich, która zakończona była w przeddzień Dni Kultury. Polskie tańcy narodowe zostały zaprezentowane przez zespół szkoły nr 4 (kier. G.Jakowlewa) i zespół „Mazowszanie”(kier. W.Zurilina). Święto nie odbyło się bez znanych zespołów polonijnych: zespołu pieśni polskiej „Spotkania”(kier. L.Suzdalska) oraz trykrotnego laureatu pierwszego stopnia obwodowefo festiwalu pieśni narodowej „Łowiczanka”(kier.N.Jackowska). Finalową pieśnią koncertu galowego był hymn chorów polonijnych, który śpiewali wszyscy.
Dni Kultury Polskiej w Tomsku po raz pierwszy zorganizowały stowarzyszenia „Orzeł Biały” i „Dom Polski” połączone w czerwcu 2003 r. w jedną organizację Narodowo-Kulturalną Autonomię „Tomska Polonia”. Organizatorzy Dni szczególnie dziękują za pomoc ze strony Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, Związku Sybiraków RP oraz administrację obwodu tomskiego.
Red.
Podczas obrad konferencji
Przy obelisku pamięci Polaków ofiar stalinowskich represji na ziemi tomskiej w latach 1930-1956