1/2006 (34): 12-LECIE "POLONII" W CHAKASJI Z WYSTAWA KAPELUSZY

"Szlapnoje znakomstwo"

W ciagu 12 lat organizacja "Polonia" w Chakasji weszla na 1 miejsce wsrod organizacji diaspor pod wzgledem liczebnosci (ponad 650 czynnych czlonkow) oraz aktywnosci. Wsrod ostatnich osiagniec "Polonii" w Chakasji jest otwarcie w grudniu 2005 r. jedynego w Rosji Centrum Polskiej Ksiazki przy Bibliotece Narodowej Chakasji oraz zaprezentowanie projektu wystawowego "Szliapnoje znakomstwo", zrealizowanego w Muzeum Krajoznawczym Chakasji na poczatku kwietnia.

W styczniu 1994 r. Ministerstwo Sprawiedliwosci Republiki Chakasji w skladzie Federacji Rosyjskiej zarejestrowalo Kulturalno-Narodowe Stowarzyszenie "Polonia" miasta Abakanu, od 1997 r. stowarzyszenie to ma status republikanskiego. Celem organizacji jest odrodzenie narodowych polskich tradycji oraz jezyka ojczystego.

W 1995 r. przy Centrum Tworczosci Dzieciecej w Abakanie otwarto Szkole Kultury i Jezyka Polskiego prowadzona obecnie przez 3 nauczycieli, w ktorej uczy sie ponad 100 osob. W listopadzie 1997 r. przy Szkole powstal dzieciecy zespol choreograficzny "Syberyjski Krakowiak". Dzieki pomocy Stowarzyszenia "Wspolnota Polska", a zwlaszcza jej Krakowskiego Oddzialu, zespol niedlugo po zalozeniu otrzymal krakowskie stroje ludowe. Jednak stale rozbudowywany i urozmaicany repertuar zespolu zrodzil zapotrzebowanie na inne stroje - kaszubskie, kurpiowskie, slaskie i inne.

Wyodrebnila sie grupa dorosla

Najbardziej tworczym rokiem dla zespolu byl rok 2000, kiedy to w sierpniu dorosla grupa "Syberyjskiego krakowiaka" wziela udzial w Dniach Kultury Syberyjskiej zorganizowanych przez Lomzynski Oddzial Stowarzyszenia "Wspolnota Polska" i Rzad Republiki Chakasji. Wystepy syberyjskich gosci (w sklad ekipy kulturalnej Chakasji na czele z ministrem kultury Wladimirem Czaptykowym weszly znane zespoly chakaskie) ogladal Bialystok, Lomza, Ostroleka, Wyszkow i Ciechanowiec. Wracajac do Abakanu przez Moskwe zespol wzial udzial w wielkiej gali koncertowej na gorze Poklonnej w centrum Moskwy. W latach 2001-2002 r. - zespol wyjezdzal z koncertami na terenie Chakasji i Kraju Krasnojarskiego. W koncertach zespolu brala udzial nowa grupa wokalna "Radosc" pod kierownictwem nauczycielki muzyki Szkoly Kultury i Jezyka Polskiego w Abakanie Heleny Wladimirowej. W repertuarze zespolu pojawily sie ludowe i popularne polskie piosenki.

W 2003 roku zespol po raz pierwszy uczestniczyl w XII Miedzynarodowym Festiwalu Polonijnych Zespolow Folklorystycznych. Natomiast w roku 2005 zespol po raz drugi wzial udzial w tym prestizowym dla Polonii Festiwalu. Podczas wizyty w kraju dziadkow - uczestnicy zespolu na zaproszenie organizacji sybirackich wystepowali we Wroclawiu (2003 r.), Krakowie i Jeleniej Gorze (2005 r.), na zaproszenie Prezydenta miasta Lublina zespol odwiedzil z koncertem tez to miasto. Choreograf zespolu Natalia Buszujewa stale sie doksztalca na kursach tanca polskiego w Lublinie.

Konferencje i szkolenia nauczycieli

"Polonia" Republiki Chakasji to nie tylko zespol i szkolki polonijne. Stowarzyszenie prowadzi swoja dzialalnosc polonijna na terenie calej Chakasji - ma oddzialy w Znamienne (wioska Polakow z Mazur) i Sajanogorsku. Oprocz tego Stowarzyszenie prowadzi dzialalnosc na terenie Kraju Krasnojarskiego - w Minusinsku, Szuszenskoje, Karatuzskoje, Kansku. Coroczne jesienne konferencje i szkolenia nauczycieli jezyka polskiego prowadzone przez metodykow Polonijnego Centrum Nauczycielskiego zbieraja w Abakanie ponad 30 nauczycieli z calej Syberii. Finalem tego tygodniowego spotkania sa doroczne Dni Kultury Polskiej Poludniowej Syberii podczas ktorych koncerty, wystawy, konkursy odbywaja sie jednoczesnie w kilku miastach w Chakasji i Kraju Krasnojarskim. "Polonia" w Chakasji organizuje takze konferencje naukowe archiwistow, pracownikow muzealnych i krajoznawcow nt. "Polacy w historii i kulturze Syberii". Wszystko to jest mozliwie przede wszystkim dzieki pomocy strony polskiej - Fundacji "Pomoc Polakom na Wschodzie" i Stowarzyszenia "Wspolnota Polska".

Zaszczytne miejsce w dzialalnosci "Polonii" w Chakasji zajmuje propagowanie polskiej kultury i jezyka. Prezes "Polonii" dr Sergiusz Leonczyk, czlonek Rady Kongresu Polakow w Rosji, pelni obowiazki przewodniczacego komisji propagandowej Kongresu. "Polonia" w Chakasji posiada jedyna w Rosji zarejestrowana spolke medialna "Rodacy", ktora wydaje kolorowy kwartalnik "Rodacy", prowadzi radio "Rodacy-Polonia Minusinska" i witryne internetowa - www.rodacy.ru, www.apolonia.webhost.ru

Dzieki Polakom-zeslancom

Pomysl zorganizowania na poczatku kwietnia projektu wystawowego "Szliapnoje znakomstwo" przedstawiajacego kapelusze roznych epok i narodowosci nie jest przypadkowy. Kapelusze filcowe i slomiane pojawily sie na Syberii dzieki Polakom-zeslancom jeszcze na poczatku XIX wieku, bedac na nowym miejscu i szukajac zarobku niemalo Polakow zajelo sie robieniem kapeluszy.

Wedlug danych archiwum krasnojarskiego pierwszy salon modniarski w Krasnojarsku otworzyla w roku 1868 roku Jozefa Lentowska. Niestety pod koniec XX wieku moda na kapelusze na Syberii zanikla. Oczywiscie syberyjski klimat nie pozwala nosic kapeluszy przez caly rok, jednak w lecie rozpowszechnione jest tu nienoszenie pokryc glowy.

Z brakiem potrzebnych filcowych meskich kapeluszy zetknela sie podczas kompletacji strojow choreograf "Syberyjskiego krakowiaka". Podczas korowodu zespolow polonijnych w Rzeszowie kierowniczka zakladu "Modniarstwo" Stanislawa Magrys podeszla i zaproponowala w ciagu trzech dni nieodplatne poszycie kurpiowskich kapeluszy. Dzieki Pani Magrys i przy pomocy Fundacji "Pomoc Polakom na Wschodzie" zespol obecnie posiada kapelusze wszystkich regionow, tance ktorych ma w repertuarze.

Swieto kapeluszy na pewno sie udalo!

Pani Magrys przygotowala wiosenna kolekcje kapeluszy dla syberyjskich pan, ktore znalazly sie w centrum nowej ekspozycji muzealnej. Kapelusze mozna bylo nie tylko obejrzec na specjalnym stoisku "Modniarstwo" ale rowniez kupic. Najladniejszy czarny kapelusz na otwarciu wystawy kupila pani Minister Kultury Chakasji Swietlana Okolnikowa. Podczas wystawy przedstawiajacej nie tylko polskie kapelusze, ale tez kapelusze narodowosci zamieszkalych Chakasje - Niemcow, Kirgizow, Chakasow - mozna bylo posluchac polskiej muzyki klasycznej w wykonaniu trio skrzypcowego pod kier. Wiktorii Fomczenkowej oraz podziwiac kujawiak z oberkiem w wykonaniu "Syberyjskiego krakowiaka". Swieto kapeluszy na pewno sie udalo! O tym wydarzeniu pisaly miejskie i republikanskie gazety, migawki z imprezy zostaly pokazane we wszystkich programach miejscowej telewizji. Wystawa bedzie czynna do poczatku maja. W kwietniu, a dokladniej w Swieto Wielkanocy - 16 kwietnia, stolice Chakasji czeka jeszcze jedno polonijne wydarzenie w ramach 12-lecia "Polonii" - koncert zespolu "Syberyjski krakowiak" w najwiekszej hali Republikanskiego Palacu Kultury. Bedzie to koncert na przyznanie zespolowi przez jury zlozonego z profesjonalnych choreografow tytulu ludowego zespolu Chakasji. Bedzie to pierwszy taki tytul nadany dla zespolu w historii Polonii rosyjskiej. Mamy nadzieje, ze nie ostatni.

Ludmila POLEZAJEWA

KWARTALNIK RODACY NR 1 (34) 2006

< powrót